Kinderen ontwerpen mee de openbare ruimte

Filter


overal waar publieke ruimte op de agenda staat, zijn kinderen en jeugd betrokken partij.

ONZE MENING

De ruimte in Vlaanderen is schaars. Mensen hebben plaats nodig om te wonen, te werken, zich te ontspannen en te verplaatsen. Er is ruimte nodig voor groen en natuur, voor landbouw, industrie... In onze gemeente wordt de openbare ruimte niet enkel op volwassenen afgestemd maar ook op kinderen en jongeren. Zij willen, kunnen en mogen de ruimte waarin we leven mee vorm geven. - Charter Goe Gespeeld!

Kinderen zijn de eerste gebruikers van speelruimte op een heel eigen speelse manier. Ook plekken waar zij zich tussen heel wat andere mensen begeven – het dorpsplein, het sportcentrum, het stadspark – gebruiken zij vaak intensief en soms anders dan volwassenen. Het loont dus om kinderen te betrekken bij het vormgeven van formele en informele speelruimtes. Dat kan zowel voor plekken die speciaal voor kinderen bedoeld zijn als voor plekken waarin zij medegebruikers zijn. Kinderen en jongeren zijn de experts/ervaringsdeskundigen en kunnen zo heel goed de discussie over speelplekken en de vormgeving ervan voeden! 

Je kan veel leren over de noden en kansen die in een speelplek aanwezig zijn vanuit hun beleving en huidige gebruik van een plek. Dat kan een goede basis zijn om met kinderen een stap verder te gaan en hen ideeën te laten vormen over het ontwerp van de ruimte. Dat maakt de vertaalslag naar de ‘eigenlijke’ ontwerper van de ruimte haalbaarder.  

Onthoud: participatie van jeugd is zeker niet alleen aan de orde bij speelplekken, overal waar publieke ruimte op de agenda staat, zijn kinderen en jeugd betrokken partij! 


ACHTERGROND

Participatie bij de aanleg van publieke ruimte kent vele vormen. Kinderen mee laten ontwerpen is daar één van. Springzaad uit Nederland heeft daar heel wat achtergrond over.  

Yota/Jes maakte de brochure Kinderparticipatie bij de vormgeving van de publieke ruimte, met aandacht voor de Brusselse context én de rol van het jeugdwerk. 

Kind & Samenleving maakte 10 richtlijnen voor inspraak in publieke ruimte.

  1. Betrek kinderen op cruciale momenten in het ontwerpproces.
  2. Speel in op vragen en verwachtingen van ontwerpers, projectleiders en beleidsmakers.
  3. Stem het inspraaktraject van kinderen en volwassenen op elkaar af.
  4. Ontwerpers, projectleiders en beleidsmakers zijn aanwezig tijdens de bevraging.
  5. Geef een duidelijke in- en uitleiding over het beleidskader.
  6. Leg alles zo duidelijk mogelijk uit.
  7. Stel goede vragen: 9 kernvragen om te stellen aan kinderen. 
  8. Let op non-verbale communicatie.
  9. Maak werk van gegevensverwerking en een (visueel) syntheseverslag.
  10. Kies de bevragingstechniek in functie van project, doelpubliek, setting en verwachtingen.

De 10 richtlijnen met uitgebreide uitleg en voorbeelden zijn vrij af te halen op de website. Het boek ‘Over reuzenkaarten en wegvragertjes’ bevat daarnaast ook 15 inspraaktechnieken.

Kinderen bevragen vergt wel enkele vaardigheden. Kind en Samenleving somde ze op. 

  • Kies je moment
  • Creëer geen valse hoop
  • Combineer meerdere technieken
  • Stel jezelf in vraag
  • Let niet alleen op wat ze zeggen
  • Denk aan de verbindingen 
  • Breng er sfeer in

METHODIEKEN

Je kan op verschillende manieren tot een goed participatief traject komen. Er is geen ultieme methodiek, elk project / elke uitdaging vraagt een andere aanpak. Kies methodieken uit en sleutel er aan, pas het aan aan je eigen praktijk. Hieronder vind je enkele leuke methodieken:

  • Lomap is een sterke participatietool voor zowel individuen als groepen. De app is multi-inzetbaar, vrij beschikbaar en sluit goed aan bij de leefwereld van jongeren. De app kan gebruikt worden bij korte verkenningsworkshops en ook bij langdurige participatieprojecten met kinderen en jongeren rond de publieke ruimte. Naast het in kaart brengen van wat de uitdagingen op vlak van ruimte zijn in de buurt, is Lomap ook een tool om met jongeren te bespreken wat er beter kan. Die resultaten giet men dan in een dossier en worden dan naar architecten of beleidsmakers gebracht. Bovendien zorgen de beelden voor een betere dialoog tussen het beleid en de kinderen. Hoe werkt de app en hoe kan je deze als tool inzetten in jouw werkveld? Meer informatie vind je hier.

  • LaMA is een methodiek om gebruikers van de openbare ruimte te betrekken en om samen oplossingen te bedenken en deze uit te werken. LaMA promoot co-creatie met burgers, een andere manier om mobiliteitsvraagstukken aan te pakken. Burgers beschikken immers over informatie die beleidsmakers en experts vaak over het hoofd zien. Wil je over deze methodiek graag meer weten? Neem hier dan zeker eens een kijkje voor verdere informatie. 

Wil je over al deze methodieken en nog veel meer dan dat extra informatie? Neem dan eens een kijkje op de website van de Ambrassade, zij leggen het je in geuren en kleuren uit! 



INSPIRATIE

  • Kind & Samenleving ontwikkelde de Picto-Play 1.0: een reeks icoontjes, voorzien van een handleiding, waarmee kinderen zelf publieke (speel)ruimte mee kunnen ontwerpen. De catalogus en de handleiding zijn gratis te downloaden. Meer informatie over de picto-play vind je in deze artikeltjes: ‘Ik wil een klimboom, modder en iets om te zwieren’ en ‘En mijn lang gras dan?’

  • Door de weloverwogen heraanleg veranderde de troosteloze Edegemsesteenweg van een grijze verkeersader naar een klimaatrobuuste publieke ruimte.  Waterinfiltratie, vergroening, speelruimte en verblijfsplekken vormen de aanzet voor verdere toekomstige ontwikkeling in en rond het centrum van Kontich. Voor dit project combineerden ze maatschappelijke belangen met de noden van kinderen en jongeren. 
  • Inspirerende video over jongeren die hun stem lieten horen! 

    De jongeren van Globaal Kabaal toverden het grijze kerkplein van Merelbeke om tot een groene pop-up waar iedereen welkom was. Het anders kale kerkplein werd een oase van groen. De jongeren legden hun oren te luister bij de lokale bloemenhandelaars en gebruikten enkel 'tweedehands' bloemen & planten die niet meer fris genoeg waren om verkocht te geraken. Voorbijgangers met een groen hart konden deze bloemen en plantjes adopteren!

  • Gangmakers en Koplopers! Kinderen tussen 9 en 12 jaar het woord geven over hun wijk, hun plekjes, hun openbare ruimte. Over waar ze wel of niet mogen komen. Over wat beter moet. Bij Gangmakers en Koplopers wijzen kinderen de weg. Zij pakken de kop en laten zien waar en hoe ze zich verplaatsen, waar het goed is kind te zijn en vooral wat hun leef, - speelomgeving kan verbeteren! 

  • Een Duits voorbeeld: Jugend Architektur Stadt (JAS) werkt met kinderen en jongeren om hen zelf mee aan architectuur en ruimtelijke planning te leren doen. Zo plannen kinderen mee een nieuwe kinderkliniek in Essen. Vanuit alle activiteiten die op een dergelijke plek gebeuren en de infrastructuur die daarvoor nodig is, geven kinderen ideeën aan de architecten. Zo bleken ze veel te vertellen te hebben over het thema ‘wachten’ en de uitstraling die wachtruimtes in een ziekenhuis best bieden. 
  • Door de weloverwogen heraanleg veranderde de troosteloze Edegemsesteenweg van een grijze verkeersader naar een klimaatrobuuste publieke ruimte.  Waterinfiltratie, vergroening, speelruimte en verblijfsplekken vormen de aanzet voor verdere toekomstige ontwikkeling in en rond het centrum van Kontich. Voor dit project combineerden ze maatschappelijke belangen met de noden van kinderen en jongeren.

  • Buurtbewoners, jongeren en kinderen laten participeren in het aanleggen van Wonderwoudjes. Stad Kortrijk plant samen met Bos+ en de kinderen van een basisschool het allereerste wonderwoudje! Wat zijn wonderwoudje en hoe leg jer er er zelf eentje aan? Laat je inspireren door hun verhaal. 

  • Speel-eet-beleefbossen, dat zijn plekken waar speelbossen gecombineerd worden met voedselbossen. Met dit project willen we inspelen op de vele positieve effecten van bomen en bossen voor plattelandsbeleving en natuureducatie bij jeugdverblijven. Dit doen ze door samen met hen aantrekkelijke en uitdagende realisaties op het platteland uit te wserken, in samenwerking met de lokale actoren. Laat je inspireren door hun particiaptietraject!

  • Een verzameling projecten waar samenwerken met al de belanghebbende actoren centraal staat!

  • Jeugdraad Zottegem laat skate-infrastructuur vormgeven door jongeren! Lees hier het advies.