Kinderen spelen in de stad


BELANG VAN SPELEN IN DE STAD

We weten allemaal dat spelen, sporten en bewegen leuk en gezond is. Kinderen ontwikkelen zich fysiek en mentaal beter wanneer ze spelen, buiten zijn en contact hebben met anderen. Het prikkelt hun fantasie, stimuleert de ontwikkeling van sociale vaardigheden en verbetert de motoriek. De mogelijkheid om te spelen in de stad is heel belangrijk aangezien het vaak zo is dat die stad de enige speelruimte is waarover kinderen en jongeren beschikken. Maar spelen in grote, groeiende steden waar het dichtbebouwd is, met op veel plekken verkeer, is niet vanzelfsprekend. Kinderen zijn steeds minder zichtbaar in het straatbeeld. Ontwikkelingen als voorschoosle opvang, naschoolse opvang, de aantrekkelijkheid van beeldschermen en gevoelens van onveiligheid bij ouders beperken de aanwezigheid van stadskinderen in de openbare ruimte. Tegelijkertijd bebouwen we onze stad ook veel dichter en wordt deze veel drukker.  

SPELEN IN DE STAD ONDER DRUK

Er zijn vier grote knelpunten, barrières met betrekking tot spelen in de stad. Onderstaande knelpunten wijzen erop dat jonge stadsbewoners lang niet voldoende kunnen doen waar zij misschien wel het meeste behoefte aan hebben: naar hartenlust ravotten en op ontdekkingstocht gaan in de stadsjungle.   

Het eerste knelpunt is onvoldoende kwantiteit. Er is namelijk nog amper ruimte voor het ravottende kind in onze steden.  Op koertjes van flatgebouwen is spelen uit den boze want het stoort de andere bewoners, een braakliggend terrein wordt snel omgebouwd tot een gebouwencomplex waar de speelruimte voor de kinderen vergeten wordt. Belangen van kinderen worden spijtig genoeg nog vaak vergeten.

 

De kwaliteit van de speelgelegenheden die er wel zijn, is het tweede knelpunt. Verschillende pedagogen zijn namelijk van mening dat de mooie speeltuinen het spel van de kinderen voorstructureren. Even op de schommel , een paar keer van de glijbaan en klaar….voldoet dit wel aan de behoeften van kinderen? Opmerkelijk is wel dat op de ‘informele’ speelplekken, plekken die niet uitdrukkelijk bedoeld zijn om te spelen, kinderen deze omgeving creatiever gebruiken dan de formele speelplekken zoals een speeltuin. Kinderen willen niet enkel naar de voorbestemde pleintjes, ze willen heel de buurt verkennen! Daarom is een totaalaanpak van de stad gewenst. 

 

Knelpunt nummer drie is de verkeersveiligheid. De straten worden alsmaar drukker en dat zorgt, ook voor kinderen, voor een grote bedreiging. Daar aansluitend komt meteen knelpunt nummer vier, de angstgevoelens van ouders. Het zijn namelijk de ouders die het kind toestemming geven of ontnemen om de stad te gaan verkennen. De Britse socioloog Frank Fuerdi noemt het de ‘angstcultuur’ die op vlak van opvoeden soms de bovenhand neemt. Hoewel er al een grote verbetering is, beschermen ouders hun kinderen nog altijd heel erg. Dit heeft invloed op het spel, begeleide kinderen verkennen een kleiner gebied, hun activiteiten zijn minder gevarieerd en ze leggen minder vaak contact met andere kinderen.

Onderzoek

Spelen in de stad, kinderspel? Een kwalitatieve en kwantitatieve studie naar het speelgedrag en de speelmogelijkheden van Antwerpse stadskinderen. 



Kinderen willen niet enkel naar de voorbestemde pleintjes, ze willen heel de buurt verkennen.


HOE MOET HET DAN WEL?

We zouden moeten streven naar steden die uitnodigend zijn voor al zijn gebruikers, inclusief kinderen. Door met verschillende gebruikers van de stad in contact te komen, kunnen inwoners- kinderen, volwassenen- elkaar uitnodigen tot bewegen en samen spelen. 


Spelen kan overal, niet enkel in de daarvoor aangewezen vierkante meters. Kinderen weten dit zelf het beste: de beste speelmogelijkheden en de beste plekken om je te verstoppen. Willen we als volwassenen de potentie van spelen in de stad inzien? Willen we de stad aantrekkelijker maken om als kind in te spelen? Dan moeten we voor inspiratie alleen maar kijken naar het spelen van kinderen. 

 

Verschillende studies tonen aan dat kinderen minder buitenspelen. Dit is zorgwekkend aangezien we allemaal weten welke voordelen buitenspelen met zich meebrengt voor de ontwikkeling van een kind. Een grote en belangrijke vraag is waardoor het komt dat kinderen minder buitenspelen en wat we daar aan kunnen doen. Belangrijk hierbij is de mening van kinderen in dit verhaal meenemen aangezien zij de buitenspeelexperts zijn. We moeten aan hen vragen wat we kunnen doen om buitenspelen in de stad te stimuleren.  

 

In samenwerking met Consulting Kids heeft de universiteit van Utrecht onderzoek gedaan naar wat er volgens kinderen moet veranderen om kinderen meer buiten te krijgen in de stad. Rechtstreeks zo een vraag stellen aan kinderen wordt niet vaak gedaan maar kinderen komen heel vaak met creatieve ideeën uit de bus. 

 

De belangrijkste conclusies uit het onderzoek zijn:

  • Maak buitenspelen spannend, vb. door interactieve stoeptegels.
  • Gebruik  innovatieve apps. 
  • Stimuleer veilig buitenspelen, vb. meer autovrije straten.
  • Stimuleer ouders om buiten te spelen: de kinderen vinden dat er een rol weggelegd is voor ouders om kinderen naar buiten te sturen of om samen met hen buiten te gaan spelen.
  • Creëer voldoende ruimte om buiten te spelen: er moet volgens de kinderen genoeg ruimte zijn om tot rust te komen, te dagdromen en vrij te spelen

TIPS OM VEILIG IN DE STAD TE SPELEN

  • Kies een veilige speelplek

Veilig spelen doe je op een plek waar kinderen zich vrij kunnen bewegen en daarmee het verkeer niet hinderen. Op deze manier kan het kind ook lekker opgaan in zijn of haar spel. Denk bijvoorbeeld aan een woonerf of een rustig straatje7

  • Alleen of samen buiten spelen? 

Maak goede afspraken met je kind en bespreek waar het veilig is om te spelen. Geef de grens concreet en positief aan. Dus niet: ‘je mag daar niet spelen!’ maar: ‘Je mag spelen in onze straat tot aan de bushalte!’.

  • Maak het leuk en leer ze spelenderwijs over verkeer

Kinderen ontwikkelen zich en moet nog veel leren over het verkeer. Hoe leuk zou het zijn om hen daarvoor te interesseren met een avontuurlijke spel in de eigen buurt?

  • Oefenen, oefenen, oefenen

Zoveel mogelijk buiten spelen met je kind! Praat over wat je tegenkomt onderweg, bespreek verkeerssituaties, leg uit wat je doet en geef het goede voorbeeld. Op deze manier raakt je kind vertrouwd met het verkeer. Zie het zeker ook als een kwaliteitsvol moment met je kind!


INSPIRATIE

  • Een boek/brochure dat kennis, inspiratie en handvaten bevat om een stad te maken die uitnodigt tot spelen en bewegen. Laat je inspireren en verrassen door dit boek.

  • Een Boost-je-kennis-pagina van Bataljong over kindvriendelijke steden en gemeenten. Negen steden en gemeenten kregen een laureaat en mogen zich een kindvriendelijke gemeente of stad noemen. Op de pagina kan je je laten inspireren door de verhalen van deze negen laureaten. Je kan er filmpjes vinden per laureaat, je kan er lezen wanneer een gemeente of stad kindvriendelijk is en je kan ontdekken wat de criteria voor zo een gemeente of stad zijn. Wil jij ook graag een kindvriendelijk gemeetne of stad worden? haast je dan snel naar hun pagina.

  • Woon jij in een drukke stad zoals Brussel? Dan is deze pagina heel interessant voor jou! Je kan er informatie vinden over de speelruimte in de stad, over de instanties die je moet contacteren en/of verwittigen. Je kan er leuke speeltips en speelideeën vinden en ook informatie over creativiteit en interactie in de stad. Laat je inspireren. 
  • Antwerpen speelt buiten! Ontdek maar liefst meer dan 500 plaatsen om te spelen. Schommel je graag? Speel je graag verstoppertje? Of ben je een krak in skateboarden? Voor ieder wat wils. Op deze kaart vind je: speelbossen, natuurlijke speelterreinen, skateterreinen, parken en sportterreinen.

  • Op deze pagina kan je je laten inspireren door ons buren de Nederlanders. Ze informeren je over hun zachte kaart, die de bereikbaarheid van speelplekken in kaart brengt.  Hoe kan je een speelplek inbedden in de stad/gemeente/wijk opdat deze speelplek succesvol wordt? Wat is het belang van spelen? Alles over speelplekken en speelpleknetwerken en nog veel meer!

  • De Vlaamse Dienst Speelpleinwerk ontwikkelde kant-en-klare speelfiches die vertrekken vanuit speelimpulsen. Voorzien van een aanbreng, materiaallijst, mogelijke speelimpulsen en begeleiderstips.