Spelen voor alle kinderen

Spelen is voor iedereen, ongeacht fysieke of verstandelijke vaardigheden. Alle kinderen hebben een fundamenteel recht op spelen. Aan dit recht wordt voor kinderen met een handicap in de praktijk nauwelijks voldaan. Hoog tijd dat daar iets aan gedaan wordt want samen spelen en samen bewegen is voor iedereen!

Alle kinderen spelen en willen spelen, wat hun mogelijkheden ook zijn. Men moet streven naar het creëren van veilig speelterreinen voor iedereen. Kinderen met een beperking stuiten elke dag op talrijke praktische en maatschappelijke drempels. Ze moeten hun weg vinden in een wereld die meestal niet op hun mogelijkheden is afgesteld. We moeten ons inzetten om steeds betere speelinfrastructuur te realiseren waar alle kinderen zich welkom voelen en kunnen deelnemen aan rijke speelervaring, afgestemd op hun noden.

Om lokale besturen hierbij te ondersteunen, heeft het Vlaams expertisecentrum in toegankelijkheid en Universal Design Inter het lerend netwerk Toegankelijke speeltuinen opgestart. Dat is een netwerk waar steden en gemeenten samenkomen om ervaringen en kennis uit te wisselen over speelzones, aangevuld met de expertise van Inter op vlak van toegankelijkheid.

Filter

Spelen is voor iedereen, ongeacht fysieke of verstandelijke vaardigheden.

INCLUSIE, WASDA?

Inclusie wil zeggen dat mensen/kinderen/jongeren met een extra ondersteuningsnood als volwaardige burgers worden opgenomen in de maatschappij. De maatschappij past zich aan zodat iedereen kan deelnemen. Specifieke doelgroepen die hieronder vallen zijn kinderen en jongeren met een beperking, maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren en meertaligheid. Toegankelijkheid betekent dat iedereen er kan en mag zijn. De deuren staan voor iedereen open.

Inclusief spelen

Inclusief spelen gaat over het samenspel tussen kinderen met en zonder beperking. Door samenspel leren kinderen met een handicap andere kinderen uit de buurt kennen en kunnen zo makkelijker vriendjes maken. Daarnaast leren andere kinderen beter om te gaan met kinderen met een handicap. Maar het gaat ook breder dan dat: Spelen is voor iedereen, ongeacht fysieke of verstandelijke vaardigheden. Alle kinderen hebben een fundamenteel recht op spelen, vastgelegd in het Internationaal Verdrag van de Rechten van het kind.

De inclusiegedachte

Op dit moment groeit en bloeit de inclusiegedachte. Mensen beseffen dat personen in een maatschappelijk kwetsbare situatie en/of met een beperking personen zijn zoals jij en ik. De nadruk wordt gelegd op de dingen die je als persoon kan, in plaats van de dingen waar iemand het moeilijk mee heeft. De persoonlijke situatie staat namelijk steeds in interactie met een context. Hierdoor kun je de individuele situatie niet loskoppelen van het maatschappelijke verhaal. Hoe iemand functioneert is dus niet alleen het gevolg van de mogelijkheden van die persoon, maar ook van de eisen en de ondersteuning van de samenleving. Er wordt gekeken naar wat de persoon wel kan, naar de talenten en sterktes van alle mensen.

Deze gedachte toont dat iedereen een volwaardig lid van de samenleving kan zijn en dat het grootste deel van de aanpassingen niet van de persoon zelf moet komen maar wel van de maatschappij waarin ze leven. Wil dit dat zeggen dat wij alles moeten veranderen? Neen, zeker niet. De meeste veranderingen moeten in ons hoofd plaatsvinden, want ons hoofd is de broeikas van nieuwe ideeën.

Onderzoek

KOMPAN deed onderzoek naar het gebruik van speelplekken voor kinderen met een beperking. Lees hier het hele onderzoek.
Deze publicatie toont de aanbevelingen van het KOMPAN Play Institute voor universele en inclusieve speeltuinen, gebaseerd op inspirerende cases van universele speeltuinen, ontwerppunten voor universele speeltoestellen en het meest recente onderzoek van het KOMPAN Play Institute naar inclusief spel.

PLEZIER ALS PRIORITEIT

Buitenspelen moet vanzelf gaan. Voor kinderen met een beperking, voor kinderen die het Nederlands niet vaardig zijn, … soms zijn kleine aanpassingen al voldoende. Plezier maken is daarbij het allerbelangrijkste. Als je plezier ervaart dan voel je je veilig en gewenst. Vanuit plezier verleg je grenzen en worden kansen zichtbaar.

Spelen is voor elk kind van levensbelang. Voor de gezondheid en sociale en motorische ontwikkeling.

Meer vrienden. Net als sporten is spelen een perfecte manier om andere kinderen te ontmoeten en vrienden te maken.
Dichtbij huis. Niet meer vanuit je slaapkamer toekijken hoe leuk andere kinderen het hebben buiten, maar mee kunnen doen.
Van elkaar leren. Kinderen zonder handicap ontdekken de kracht van hun leeftijdsgenootjes met een beperking. Ze raken gewend aan het onbekende en gaan het normaal vinden dat die kinderen ook mee spelen, al doen ze sommige dingen een beetje anders. Ook kindereren die een andere taal als moedertaal hebben, kunnen de taal spelenderwijs leren.
Gezonder en sterker. Spelen is belangrijk voor de gezondheid en de motorische ontwikkeling van de kinderen.
Zelfvertrouwen en plezier. Spelenderwijs ontdekken wat je wél kan, daar word je blij van en geeft een hoop zelfvertrouwen.

GELIJKHEID IN HET SPEL

Elk kind is anders. Ze hebben hun eigen persoonlijkheid en hun eigen sterke punten en minder sterke punten. Maar ze zullen altijd de drang om te spelen delen. Volgens onderzoek van het Kompan Play Institute delen kinderen, ook kinderen met een beperking, de wens dat speelplekken spannend zijn, met gevarieerde speelactiviteiten om samen te beleven. Een universeel design wilt zeggen dat alle gebruikers welkom zijn, ongeacht hun mogelijkheden. Het betekent een inclusieve aanpak: alle mensen kunnen niet perse op alles spelen , maar iedereen moet wel op iets kunnen spelen. Spelen voor iedereen! Gelijkheid in toegang tot en in het gebruik van speelplekken is fundamenteel.

INCLUSIEVE SPEELPLEK

Het is een veilige plek waar kinderen van alle niveaus kunnen samenkomen. Het is een plek die ontworpen is zodat kinderen , met of zonder beperking, en hun families samen kunnen spelen en bewegen. Het bevat geen belemmering, zowel fysiek als sociaal. Om alle kinderen te kunnen betrekken moet de speelplek meerdere zintuiglijk rijke ervaringen hebben. Dit houdt in dat een speelplek onder anderen verschillende, kleuren, structuren, geuren en geluiden bevat.

Drie kernwoorden

Er zijn drie kernwoorden die belangrijk zijn bij een inclusieve speelplek: toegankelijk, verbindend en geïntegreerd.

Een goede inclusieve speelplek is fysiek toegankelijk voor iedereen, de toestellen zouden mogelijkheden moeten bieden voor kinderen met een fysieke beperking zodat ook zij voluit kunnen spelen.

Daarnaast is het belangrijk dat een inclusieve speelplek kinderen met elkaar verbindt door middel van verschillende prikkels. Er moet voor elk kind iets aanwezig zijn, zodat iedereen voluit kan spelen.

Tenslotte is een inclusieve speelplek een samenhangend geheel waar speelplekken, rustplekken en infrastructuur samen komen tot een mooi geheel. Voor een toegankelijke speelplek zijn geen ingewikkelde aanpassingen in het ontwerp nodig die zich richten op minder validen. Wel vraagt het een specifieke manier van denken zodat het bewegen, beleven en ontmoeten toegankelijk is. De motivatie is om iedereen samen te laten spelen en bewegen binnen zijn eigen niveau en mogelijkheden.

Richtlijnen voor een ontwerp

Als je werkt aan een ontwerp van een inclusieve speelplek, dan zijn dit enkele richtlijnen waar je ook gebruik van kunt maken.

Het moet eenvoudig zijn en intuïtief in gebruik, het moet breed inzetbaar zijn en het moet vrijspelen mogelijk maken.
Het moet veilig zijn.
Er moet een breed aanbod beschikbaar zijn voor alle kinderen, ongeacht hun leeftijd en capaciteiten.
Veel speelwaarde en een multi-zintuiglijke ervaring.
Het moet alle vormen van sociaal spelen aanmoedigen en het moet toegankelijk zijn voor volwassenen om een rijke speelervaring voor ouders en kinderen samen mogelijk te maken.

Benieuwd hoe toegankelijk jouw speelzone nu al is en hoe het beter kan? Je kan je speelzone laten screenen door een toegankelijkheidsadviseur van Inter.

Het onderzoek van Gaya Mor voor de Universiteit van Groningen biedt ook inzicht in de manieren waarop een speelplaats ook toegankelijk kan zijn voor kinderen met een beperking.

INCLUSIEF SPELEN OP HET SPEELPLEIN

Een inclusief speelplein geeft elk kind de kans om voluit te spelen door oog te hebben voor drempels die dit belemmeren en deze weg te werken en door in te zetten op de sterktes en talenten van alle kinderen en animatoren.De basisfunctie van een speelpleinwerking is spelen. Deze speelfunctie wordt in de praktijk gebracht door werk te maken van optimale speelkansen voor alle kinderen. Om ze allemaal hun plekje te laten vinden in het speelaanbod is het belangrijk zoveel mogelijk verschillende spellen en manieren van spelen aan te bieden. Naast strak voorbereide activiteiten is het mogelijk om te spelen vanuit impulsen. Dit geeft kinderen meer vrijheid om zelf voorstellen te doen, zelf met ideeën te komen en te spelen wat ze graag spelen. Zo spelen ze op hun eigen tempo, wat de speelkwaliteit en het speelplezier verhoogt. Een inclusieve speelpleinwerking probeert stelselmatig drempels weg te werken en de werking aan te passen aan de behoeften en mogelijkheden van elk kind. Dit gaat onder andere over het organiseren van intakegesprekken met ouders en kinderen, het speelaanbod aanpassen, etc.Een inclusief speelplein is een warm speelplein dat oprecht geïnteresseerd is in de kinderen. Er is een babbelcultuur en een toffe sfeer waarin iedereen wordt gewaardeerd en men kinderen op een positieve manier benadert.

DE IMPACT VAN NATUUR

De positieve impact van een groene leeromgeving blijkt extra groot bij kinderen met mentale beperkingen, leerstoornissen, aandachtstoornissen (zoals ADHD) en autismespectrumstoornissen. In een informele natuurlijke omgeving leren deze kinderen beter dan in een klas. Met deze studiedag brengt Bosplus inspiratie en goede voorbeelden uit binnen- en buitenland. In het bijzonder staan we stil bij de resultaten en de kant-en-klare activiteiten van het project Green Learning Environments (GLE) en bij het ontwerpen en inrichting van breed bruikbare speel- en leernatuur.

De presentaties van de studiedag zijn terug te vinden op de link. Er zijn interessante sessies en workshops gegeven.

INSPIRATIE

Het samenspeelnetwerk: dit netwerk zet zich in om samen spelen voor alle kinderen mogelijk te maken. Ze delen kennis in het netwerk en ze inspireren elkaar. Spelen is van levensbelang en als kinderen de kans krijgen, spelen ze altijd en overal! Het liefst samen maar voor kinderen met ene beperking of in een maatscahppelijk kwetsbare situatie is dit vaak niet evident. Ze baseren zich op het samenspeelakkoord waarin ze enkele ambities opgelijst hadden. Wil jij samen spelen voor alle kinderen mee helpen mogelijk maken? Neem zeker een kijkje! Ze ontwikkelden ook een handige factsheet over het samenspeelakkoord. Bekijk zeker ook dit interessante artikel.
BOERplay richt al sinds 1961 de algemene buitenruimte in op gebied van spelen en bewegen. Ze houden rekening met de 4 menstypen, de verschillende leeftijdscategorieën en de speelwaarden. We kijken naar de functie van de omgeving en door wie deze wordt gebruikt. Op die manier kan iedereen ervan genieten! Wil je meer weten over hoe zij naar inclusief spelen kijken? Surf dan zeker eens naar hun website en laat je inspireren.
Het KOMPAN Play Institute is het team van speelspecialisten van KOMPAN, dat zich bezig houdt met het ontwikkelen, documenteren en onderzoeken van spel en speelplaatsen. Eén van hun belangrijkste werkgebieden is het testen en documenteren van spelontwerpen voor alle kinderen met of zonder beperking. Laat je inspireren door hun visie op gelijkheid in het spel en inclusief spelen.
Wil jij graag inspiratie over het inrichten van inclusieve speelruimte? Kijk dan zeker eens hier! Laat je verder ook inspireren door hun kijk op inclusief spelen.
Laat jij je nergens door tegen houden, beperking of geen beperking? Houd jij ook zo van buitenspelen en het liefst samen? Kom dan bij de Speeltuinbende! De bende zorgt voor plekken waar je zorgeloos kan buitenspelen met andere kinderen. Ze geven tips om samen buiten te spelen en ze testen speelplekken op hun inclusiviteit.
Een praktische gids voor het inrichten van natuurlijke speelomgevingen voor kinderen met een fysieke beperking.
Lees hier een artikel over hoe een gemeente buitenspelen kan faciliteren voor mensen met een beperking. Hoe faciliteren en stimuleren gemeenten en speelverenigingen dit? Wil jij als gemeente dit ook doen? Neem dan zeker een kijkje.
Een verhaal van inclusieve speelpleinwerkingen. In dit artikel belichten ze de projecten inclusieve speelpleinen. Hiermee verhoogden ze hun inspanningen om hun speelpleinwerkingen inclusiever te maken voor kinderen en jongeren met een bepaalde zorgbehoefte. Laat je inspireren en lees hier het hele verhaal.
Zes studenten Sociaal Werk aan Thomas More te Geel maakten in samenwerking met Tumult en Wereldspelers.be een speelrijke, taalarme spelenbox. De spelenbox is ontwikkeld zodat alle kinderen en jongeren met een vluchtverhaal volwaardig kunnen participeren in het vrijetijdsaanbod en dus geen uitsluiting ervaren. De focus ligt vooral op het betrekken van deze kinderen in heel het jeugdwerk en niet op het leren van de taal. De box bestaat voor 6-12-jarigen en voor 12-18-jarigen.

Yalp vindt dat buiten spelen vanzelf moet gaan. Voor kinderen met een beperking, voor volwassenen, voor ouders, inclusief spelen voor iedereen! Soms zijn kleine aanpassingen aan een ‘gewoon’ speeltoestel al voldoende. Plezier maken is daarbij belangrijk. Als je plezier ervaart dan voel je je veilig en gewenst. Vanuit plezier verleg je grenzen en worden kansen zichtbaar. Yalp ontwerpt speelplekken waarbij specifiek rekening wordt gehouden voor iedereen met een beperking. Dit ontwerpprincipe noemen we 'All-in'. Bekijk hier hun onderzoek.
Bij IJreka vinden ze inclusief spelen erg belangrijk. Daarom bieden ze verschillende speeloplossingen waarbij mensen met en zonder beperking samen kunnen spelen! Laat je inspireren door hoe zij tegenover inclusief spelen staan.
Laat je inspireren door hoe de Vlaamse Dienst Speelpleinwerk denkt over inclusief spelen/werken/toegankelijkheid , over kinderen en jongeren met een beperking en over meertaligheid bij kinderen en jongeren.
Inclusiviteit heeft kartrekkers nodig die vanuit intrinsieke motivatie een betere plek maken voor iedereen. Lees hier de mening en verhalen van experts.
Lees hier interessante en pakkende verhalen van mensen die in de praktijk te maken hebben met de mogelijkheden en uitdagingen van inclusiviteit in Nederland.
Laat je inspireren over de droom van deze organisatie, dat ook kinderen met een handicap naar hartenlust kunnen spelen.
In de soms taaie onderwerpen van gemeenten is Samen Spelen een echt leuk thema! Een lach op het gezicht van een kind toveren. Wie wil dat nou niet? En laat dat nu net het doel zijn van het proces waar je op het punt staat in te duiken. En niet zomaar een lach, we bedoelen zo’n echte stralende samenbuitenspeellach. Deze publicatie gaat je helpen om dat voor elkaar te krijgen. Hier vind je alle ingrediënten die je nodig hebt om samen spelen in jouw gemeente op poten te zetten. Het is een ecyclopedie vol tips, kennis en inspiratie.
Via deze kaart vind je speelpleinen, kampen en andere jeugdorganisaties waarvan wij weten dat ze bereid zijn extra inspanningen te doen zodat iedereen kan meedoen!
Een lijst van initiatieven met aanbod voor kinderen met een specifieke zorgbehoeften.
Hier lees je alles over samenspeeltuinen. Wat dit is, wat de voordelen ervan zijn, goede voorbeelden en hoe je het ook kan doen als gemeente.
Boek 'allemaal Spelen': Het eerste Nederlandstalige boek waarin de ontwikkeling van speelnatuur en de (on)mogelijkheden voor kinderen met fysieke beperkingen, cq. met gedragsstoornissen om hieraan met plezier deel te nemen vanuit heel verschillende invalshoeken en bijbehorende expertise belicht worden. Klik hier om dit boek te bestellen.